พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ [2. อนุปทวรรค] 8. อานาปานัสสติสูตร
2. สมัยใดภิกษุสำเหนียกว่า เรากำหนดรู้ปีติ หายใจเข้า
สำเหนียกว่า เรากำหนดรู้ปีติ หายใจออก
สำเหนียกว่า เรากำหนดรู้สุข หายใจเข้า
สำเหนียกว่า เรากำหนดรู้สุข หายใจออก
สำเหนียกว่า เรากำหนดรู้จิตตสังขาร หายใจเข้า
สำเหนียกว่า เรากำหนดรู้จิตตสังขาร หายใจออก
สำเหนียกว่า เราระงับจิตตสังขาร หายใจเข้า
สำเหนียกว่า เราระงับจิตตสังขาร หายใจออก
สมัยนั้น ภิกษุพิจารณาเห็นเวทนาในเวทนาทั้งหลาย มีความเพียร มี
สัมปชัญญะ มีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกได้ เรากล่าวการใส่ใจลมหายใจเข้า
ลมหายใจออกเป็นอย่างดีนี้ว่า เป็นเวทนาชนิดหนึ่งในบรรดาเวทนาทั้งหลาย
เพราะเหตุนั้น สมัยนั้น ภิกษุจึงชื่อว่าพิจารณาเห็นเวทนาในเวทนาทั้งหลาย มี
ความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกอยู่
3. สมัยใด ภิกษุสำเหนียกว่า เรากำหนดรู้จิต หายใจเข้า
สำเหนียกว่า เรากำหนดรู้จิต หายใจออก
สำเหนียกว่า เราทำจิตให้บันเทิง หายใจเข้า
สำเหนียกว่า เราทำจิตให้บันเทิง หายใจออก
สำเหนียกว่า เราตั้งจิตมั่น หายใจเข้า
สำเหนียกว่า เราตั้งจิตมั่น หายใจออก
สำเหนียกว่า เราเปลื้องจิต หายใจเข้า
สำเหนียกว่า เราเปลื้องจิต หายใจออก
สมัยนั้น ภิกษุพิจารณาเห็นจิตในจิต มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ
กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกได้ เราไม่บอกอานาปานสติแก่ภิกษุผู้หลงลืม ไม่มี
สัมปชัญญะ เพราะเหตุนั้น สมัยนั้น ภิกษุจึงชื่อว่าพิจารณาเห็นจิตในจิต มี
ความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกอยู่
พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ [2. อนุปทวรรค] 8. อานาปานัสสติสูตร
4. สมัยใด ภิกษุสำเหนียกว่า เราพิจารณาเห็นว่าไม่เที่ยง หายใจเข้า
สำเหนียกว่า เราพิจารณาเห็นว่าไม่เที่ยง หายใจออก
สำเหนียกว่า เราพิจารณาเห็นความคลายออกได้ หายใจเข้า
สำเหนียกว่า เราพิจารณาเห็นความคลายออกได้ หายใจออก
สำเหนียกว่า เราพิจารณาเห็นความดับไป หายใจเข้า
สำเหนียกว่า เราพิจารณาเห็นความดับไป หายใจออก
สำเหนียกว่า เราพิจารณาเห็นความสละคืน หายใจเข้า
สำเหนียกว่า เราพิจารณาเห็นความสละคืน หายใจออก
สมัยนั้น ภิกษุพิจารณาเห็นธรรมในธรรมทั้งหลาย มีความเพียร มี
สัมปชัญญะ มีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกได้ เธอเห็นการละอภิชฌาและ
โทมนัสด้วยปัญญาแล้ว ย่อมเป็นผู้วางเฉยได้ดี เพราะเหตุนั้น สมัยนั้น ภิกษุ
จึงชื่อว่าพิจารณาเห็นธรรมในธรรมทั้งหลาย มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ
กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกอยู่
ภิกษุทั้งหลาย อานาปานสติที่ภิกษุเจริญแล้วอย่างนี้ ทำให้มากแล้วอย่างนี้
จึงทำให้สติปัฏฐาน 4 บริบูรณ์ได้
สติปัฏฐาน 4
[150] สติปัฏฐาน 4 ที่ภิกษุเจริญแล้วอย่างไร ทำให้มากแล้วอย่างไร
จึงทำให้โพชฌงค์ 7 บริบูรณ์ คือ
1. สมัยใด ภิกษุพิจารณาเห็นกายในกาย มีความเพียร มีสัมปชัญญะ
มีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกได้ สมัยนั้น ภิกษุนั้นมีสติ
ตั้งมั่น ไม่หลงลืม สมัยใด ภิกษุมีสติตั้งมั่น ไม่หลงลืม สมัยนั้น
สติสัมโพชฌงค์(ธรรมที่เป็นองค์แห่งการตรัสรู้คือความระลึกได้)
ย่อมเป็นอันภิกษุปรารภแล้ว สมัยนั้น ภิกษุชื่อว่าเจริญสติสัมโพชฌงค์
สมัยนั้น สติสัมโพชฌงค์ของภิกษุย่อมถึงความเจริญเต็มที่
